Er komt steeds meer positieve aandacht voor de gezondheidsvoordelen van vasten. Vroeger waren we nog bang om een enkele maaltijd over te slaan. Een productieve dag start met een stevig ontbijt en eindigt met een uitgebreid diner. Tegenwoordig zijn we aardig terug aan het komen van dit idee. Sterker nog, het lijkt zelfs duidelijk in het voordeel van onze gezondheid om periodes in te lassen waarin we helemaal niks eten. Bij deze momenten van vasten moet je denken aan een periode van 16 tot 48 uur. Onze lichamen zijn van nature prima in staat om deze calorieloze uren te doorstaan. Toen we vroeger nog het bos in moesten om op ons eten te jagen, vingen we ook wel eens een dag niks. Daarom bespreken we in dit artikel hoe het nabootsen van het noodgedwongen vasten ons juist weer gezonder kan maken in dit moderne tijdperk.
Toen we nog gingen jagen voor ons eten moesten we soms noodgedwongen vasten. Hier is ons lichaam dus goed voor gemaakt.
Wat vasten inhoudt
De officiële definitie van vasten is simpelweg het beperken van bepaalde middelen of gedragingen voor een besloten periode. Als het om gezondheidsvoordelen gaat bij het vasten van voedsel dan heeft geheel onthouding waarschijnlijk het grootste effect. Dit betekent dat je voor bepaalde tijd geen calorieën tot je neemt. Wanneer je deze manier van vasten in je leefstijl inbouwt, kunnen de volgende voordelen op je pad komen.
1 Vasten leidt tot veranderingen in je energiemetabolisme
Tijdens calorierestrictie verbruik je jouw energiereserves, zoals de glycogeenvoorraad. Wanneer deze energiebron op is, schakelt je lichaam over op vetverbranding. Hierbij spreekt je lichaam zijn eigen vetreserves aan om je spieren, brein en organen van energie te voorzien. Belangrijk hierbij, is de productie van ketonen door de lever aan de hand van ketogenese. Deze energierijke moleculen zijn één van de vele redenen waarom vasten zo gezond kan zijn.
Wil je weten hoe je de productie van ketonen kunt stimuleren zonder te vasten? Bekijk dan ons artikel: Wat is het keto/ketogeen dieet?
Vasten leidt tot de omzet van vetzuren naar ketonen in de lever via ketogenese.
Ketonen als natuurlijk medicijn
Er is geen andere natuurlijke situatie waarbij de concentratie ketonen in je bloed zo hoog wordt als bij het vasten. Met een ketogeen dieet kun je ook al een gezonde productie van ketonen op gang brengen. Vasten brengt dit niveau echter nog een paar stapjes hoger.
Er worden steeds meer gezondheidsvoordelen van ketonen ontdekt. Zo is het een super efficiënte brandstof voor je brein. Daarnaast zijn er nog een paar ongelofelijke voordelen aan ketonen:
- Door hun werking als antioxidant beschermen ze het DNA tegen schade.
- Sommige ketonen hebben exact hetzelfde werkingsmechanisme als bepaalde medicijnen tegen kanker (HDAC-inhibitors). Hierdoor zorgen ze er voor dat de hoeveelheid kanker-remmende eiwitten op peil blijft.
- Ook hebben ketonen een remmend effect op de metabole pathway mTOR. Verhoogde activatie van mTOR wordt geassocieerd met versnelde ouderdom en ouderdomsziekten. Je zou verhoogde activatie van mTOR kunnen zien als een situatie waarin je metabolisme constant in de 6de versnelling staat.
Tijdens het vasten produceert je lever extra veel ketonen. Dit is één van de manieren waarop vasten een natuurlijk genezende methode is voor vele ziektes.
2 Vasten kan leiden tot Autofagie (zelfreiniging)
Wanneer je jouw vast langer volhoudt, komt je lichaam in een situatie waarin het waarschijnlijk nog nooit eerder is geweest. Het moet namelijk keuzes gaan maken. Er is niet voldoende energie om alle cellen van je lichaam in leven te houden. Hierdoor moet het prioriteiten gaan stellen. Je cellen zijn prima bereid om zich op te offeren voor het groter geheel. Daarom laten ze duidelijk merken in welke staat ze verkeren. Hierdoor kan het lichaam de oude en versleten cellen en celonderdelen er eenvoudig uitpikken. Vervolgens worden deze cellen opgeruimd aan de hand van een proces wat we autofagie noemen.
Vasten voor langere periodes kan leiden tot autofagie. In dit proces worden oude cellen of celonderdelen afgebroken, waarbij de energie en bouwstoffen worden hergebruikt.
Autofagie is opruiming van inefficiënte cellen
Je kunt autofagie zien als een reinigingsproces of een grote schoonmaak. Door schaarste van energie en nutriënten moet je lichaam efficiënter om leren gaan met de middelen die het tot zijn beschikking heeft. De meeste effectieve manier om dit op korte termijn te bereiken, is het opruimen van cellen die slecht presteren.
In de cel vormt zich een structuur die het autofagosoom wordt genoemd. Zie dit als een stofzuiger die op zoek gaat naar celonderdelen die slecht functioneren. Wanneer het autofagosoom deze onderdelen opneemt, worden de onderdelen direct gerecycled en gebruikt voor belangrijkere cellen.
De voordelen van autofagie
Aan de hand van recent onderzoek lijkt het er steeds meer op dat autofagie een centrale rol speelt in onze gezondheid. Omdat we (zeker in het westen) bijna nooit meer in een situatie van calorierestrictie komen, profiteren we ook nauwelijks van de voordelen hiervan.
Je zou vasten en autofagie kunnen zien als een rem op ons metabolisme. We zijn niet gemaakt om altijd maar in de zesde versnelling te staan. Soms moeten we een stapje terug nemen om ons lichaam tijd te gunnen voor een grondige reiniging. Deze reiniging aan de hand van autofagie kan leiden tot het volgende:
- Minder risico op degeneratieve ziekten, zoals Alzheimer, hart- en vaatziekten en Parkinson.
- Een sterker immuunsysteem.
- Efficiënter gebruik van brandstof en nutriënten.
- Minder uiterlijke kenmerken van ouderdom (rimpels, ouderdomsvlekken en droge huid).
- Hogere insulinegevoeligheid (waardoor minder kans op diabetes type 2)
Invloed van vasten op metabolisme. Stress, voeding en beweging stimuleren het metabolisme. Vasten is één van de beste manieren om het metabolisme te remmen. Daarnaast kunnen bepaalde kruiden en het ketogeen dieet ook remmend werken op de stofwisseling.
3 Vasten scheelt je bakken met tijd
Heb je ooit stil gestaan bij wat voor een groot deel van je dag je bezig bent met eten? Je moet bedenken wat je gaat ontbijten, lunchen en avondeten. Vervolgens moet je dit ook nog eens allemaal halen en bereiden. Bovendien fantaseer je overdag ongetwijfeld ook nog een paar keer over eten.
Wanneer je al deze zorgen niet zou hebben, scheelt dit je snel al 1 a 2 uur per dag. Vasten is dus dé lifehack voor meer tijd waar iedereen altijd naar op zoek is. Je hebt nu eindelijk tijd om eens een boek te lezen of die oude vriend op te bellen. Bovendien wordt je de hele dag niet gestoord door gedachten aan of zorgen over eten. Hiermee is vasten misschien wel de grootste natuurlijke productiviteit boosts.
Vasten is een eenvoudige manier om veel tijd te besparen
4 Vasten geeft je mentale helderheid
Er is iets bijzonders aan vasten wat je misschien niet zo snel zou verwachten. Als je ervaren vasters vraagt wat ze het meest waarderen aan vasten, dan beginnen ze als snel over de mentale helderheid die ze erdoor ervaren. Je zou denken dat bij een gebrek aan voeding je niet vooruit te branden bent. Toch is het tegenovergestelde meerdere keren bewezen.
Waarschijnlijk heeft dit grotendeels te maken met het feit dat je lever ketonen gaat produceren. Zoals gezegd, zijn ketonen een goede brandstof voor je brein. Ze bevatten meer energie dan het glucose waar je brein het normaalgesproken mee moet doen. Daarnaast komen er ook minder schadelijke stoffen vrij bij het verbranden van ketonen dan bij glucoseverbranding.
Een andere reden is mogelijk dat het verwerken van voedsel in de maag en darmen veel energie kost. Veel mensen zeggen ook last te hebben van brainfog na een grote of zware maaltijd. Bovendien zijn er veel producten die schadelijke stoffen als transvetten of allergenen bevatten. Omdat je niet eet, kan je ook geen rommel binnenkrijgen. Je kan dit op korte termijn al merken aan je toegenomen capaciteit om je te focussen en mentaal werk te verzetten.
Veel mensen die vasten zeggen beter en meer helder na te kunnen denken
5 Vasten reset je associatie met voeding
Vooral in de westerse wereld is toegang tot voedsel vanzelfsprekend. Meestal eten we de klok rond, zonder hier al te veel bij stil te staan. Hierdoor is onze relatie moet voeding ook veranderd. Voedsel moet lekker zijn. Je moet er van kunnen genieten en het moet een beleving zijn. De waarheid is dat het primaire doel van voeding altijd hetzelfde zal blijven. Dit is namelijk de juiste materialen leveren aan je lichaam zodat het zich kan onderhouden, aanpassen en versterken.
Wanneer je voor het eerst vast, zal je merken dat je helemaal niet elke 3 uur hoeft te eten. De eerste keren heb je echt wel even een honger gevoel, maar dit wordt steeds minder. Omdat je minder eet, is het belangrijk dat je op de momenten dat je wel eet voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Je houding tegenover voeding zal verschuiven richting een perspectief van voeden in plaats van vullen en vermaken.
Ben je nu overtuigd?
Als je nog niet eerder van vasten hebt gehoord, klinkt dit misschien allemaal een beetje vreemd. Je weet nu in ieder geval dat vasten een aantal flinke gezondheidsvoordelen kan hebben. Als je besluit het een keer te willen proberen, begin dan rustig aan. Wanneer je lichaam het niet gewend is, kan het wat initiële problemen ondervinden.
Heb jij al ervaring met vasten of wil je het proberen? Laat het ons weten via de comments!
